Dakloosheid is het niet hebben van onderdak. Iemand die dakloos is wordt een dakloze genoemd. Onder daklozen worden mensen verstaan die geen woning hebben en in opvangcentra verblijven of die overnachten in leegstaande gebouwen of op straat. Omdat dakloosheid niet enkel een probleem is van huisvesting, wordt er vaak gesproken over dak- en thuisloosheid.
Oorzaken
Er zijn meerdere oorzaken waardoor iemand een dakloze kan worden, zoals huisuitzetting, zich onttrekken aan ouderlijk gezag (kinderen) of een echtscheiding. In gebieden waar werkloosheid welig tiert kunnen velen vaak geen werk vinden, waardoor zij bij gebrek aan een sociale uitkering geen geld meer hebben om een woning te betalen. In andere gebieden kan een dakloze wel werk hebben, maar dit werk brengt niet genoeg op om een woning te kunnen betalen.
Een groot deel van de daklozen lijdt aan alcoholisme, verslaving aan drugs of een psychische ziekte.
Leven van een dakloze
Er bestaan verschillende ‘gradaties’ van dakloosheid en een vrij grote randgroep, die weliswaar niet op straat slaapt, maar desalniettemin geen permanent adres heeft.
Vaak wonen ze tijdelijk bij familie en vrienden. Dit kan voor hen soms ook een risico zijn omdat de verhuurder dit niet toestaat, men kan zich daarom niet inschrijven op het adres. Ook rouleert deze groep vaak tussen verschillende adressen, om niet iemand teveel tot last te zijn en om argwaan van de verhuurder te voorkomen. Andere mogelijkheden zijn goedkope motels, jeugdherbergen, internetcafés of in de eigen auto.
Ook zijn er mensen die nog wel een baan hebben, maar geen vast adres hebben, omdat hun baan onvoldoende inkomsten biedt voor een woning. Betaling vindt dan vaak contant of zwart plaats, of de dakloze beschikt nog over zijn bankrekening. Toewijzingsregels voor woningen en de woningmarkt kunnen ook een obstakel vormen; iemand raakt bijvoorbeeld om financiële of andere reden de woning kwijt en kan hierdoor geen nieuwe woning krijgen.
Daklozen komen vaak terecht in een vicieuze cirkel. Zonder bijvoorbeeld een telefoonnummer of permanent adres kan een dakloze moeilijk nieuw werk zoeken of een uitkering aanvragen. Bovendien hebben daklozen vaak geen bankrekening om een eventueel salaris op te ontvangen, omdat ze geen BSN hebben, en zal hij waarschijnlijk door zijn verschijning in veel plaatsen niet eens te woord worden gestaan. Maar zonder inkomen kan men geen adres, telefoonnummer, bankrekening of fatsoenlijke kleding krijgen.
Het leven op straat is meestal hard en gevaarlijk. Daklozen hebben geen toegang tot onderwijs of medische voorzieningen. Daarbij zijn ze vatbaarder voor drugsverslaving, ziektes en in koudere klimaten onderkoeling of doodvriezen. Verder komt het veel voor dat daklozen slachtoffer worden van misdrijven, waarbij de daders meestal andere daklozen zijn. Men kan hier denken aan beroving en mishandeling, ook lopen met name vrouwen en kinderen een hoog risico op straat seksueel misbruikt te worden door andere daklozen.
Daklozen zonder werk trachten aan geld te komen door te bedelen of te stelen, hoewel deze methoden weinig geld opbrengen. Een zeer riskante wijze van geldverwerving is prostitutie. Soms worden er kleine klusjes verricht waarvoor met contant geld wordt betaald. Het is lucratiever om geld te verdienen als straatartiest. Ook zijn er vele initiatieven, zoals het verkopen van de daklozenkrant
Verblijfplaatsen
Daklozen overnachten op uiteenlopende plaatsen. In veel gevallen wordt echter door de private of publieke organisatie die een gebied of gebouw in beheer heeft tegen daklozen opgetreden en worden ze (hardhandig) verjaagd. Overdekte winkelcentra, parkeergarages en parken worden om deze redenen vaak ’s nachts afgesloten.
Karin Louw 
Kim 
Hanna