Deel 2 ( zie deel 1 ) eerder gepubliceerd op 01-12-2022
In de GGZ is veel aandacht voor het verminderen van klachten. Mensen krijgen na een periode van psychische klachten vaak de boodschap dat ze blijvend voorzichtig moeten doen. Toch zijn de ontwikkelmogelijkheden juist tijdens de moeilijke momenten in iemands leven groot. Daardoor kunnen we een moeilijke periode ook als positief ervaren. Dat fenomeen heet posttraumatische groei, waarmee zowel het proces als het resultaat wordt bedoeld.
Posttraumatische groei heeft vier kenmerken:
- Positieve psychologische veranderingen ontstaan als gevolg van het worstelen met klachten, een persoonlijke crisis of moeilijke omstandigheden. Dit resulteert in een hoger niveau van functioneren en een hogere kwaliteit van leven.
- Het is een transformerend proces, je wordt niet meer de oude.
- Je leert jouw kwaliteiten beter kennen en hanteren en je wordt je bewust van kwaliteiten die je nog niet kende.
- Het gaat met vallen en opstaan.
Mensen die een persoonlijke groei ervaren na een moeilijke periode staan met meer tevredenheid in het leven en zijn meer bezig met ‘goed leven’ en ‘goed doen’. Zij ervaren meer zingeving en betekenis en een diepere en completere vorm van geluk (Durkin & Joseph, 2009).
Posttraumatische groei ontstaat op verschillende terreinen van het leven:
- in relaties met anderen
- het ervaren van nieuwe mogelijkheden
- het ervaren van persoonlijke kracht
- veranderingen in religie, spiritualiteit en levensfilosofie
- verandering in de waardering en beleving van het leven
Optimisme, hoop, veerkracht en zelfvertrouwen zijn eigenschappen die je kan ontwikkelen en hebben een grote invloed op hoe mensen functioneren. Samen noemen we deze kenmerken ‘psychologisch kapitaal’. Posttraumatische groei gaat er van uit dat je juist tijdens een moeilijke periode persoonlijke ontwikkeling kan ervaren op het gebied van psychologisch kapitaal. Een moeilijke periode of crisis is dus een uitgelezen kans om te veranderen.
Wat kun je doen?
Posttraumatische groei kunnen we stimuleren als we verder kijken dan klachten en zoeken naar groeimogelijkheden. Dat kan alleen met aandacht en belangstelling voor de (hele) persoon. We moeten ons dus in de ander verdiepen.
Ook kennis helpt. Als we weten dat het ervaren van heftige emoties in een persoonlijke crisis heel normaal is en deze gevoelens ook weer vanzelf zullen veranderen, geeft dat houvast in een periode van angst en wanhoop. Als we niet alleen vragen naar klachten, maar, op een passend moment ook laten weten dat een fase van transitie een mogelijkheid geeft om iets te leren en te veranderen, geeft dat hoop en verlichting.
Posttraumatische groei is daarmee een positief gedachtegoed dat herstel bespoedigt en versterkt.
Groei is niet de vermindering van klachten, maar de ontwikkeling van krachten.
Bovenstaande informatie komt uit en is geïnspireerd op het boek: ‘Posttraumatische Groei, sterker door ellende’ van Greet Vonk en Anja Jongkind (S2 uitgevers, 1e druk, 2020).
De Redactie 
Hanna